ផលអវិជ្ជមានដ៏គ្រោះថ្នាក់ នៃម៉ូដសម្លៀកបំពាក់សំបូរបែប តម្លៃថោក និងឆាប់ប្រើការលែងកើត
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៥០
ជាមួយនឹងភាពរីកចម្រើន ហ៊ឺហារទាន់សម័យ សម្ភារៈនិយម របស់មនុស្សយើងនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ សម្លៀកបំពាក់សំបូរបែប គ្រប់ម៉ូដគ្រប់ម៉ាក បានក្លាយជាមធ្យោបាយដើម្បីបង្អួត សំញ៉ែញគ្នា ឬដើម្បីអាចចូលចុះ ក្នុងចំណោមមនុស្សក្នុងសង្គមមនុស្ស។ ឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកបំពាក់ បានឆក់យកឱកាសនេះ ដើម្បីផលិតសម្លៀកបំពាក់ ដូរម៉ូដកាន់តែញឹក តម្លៃកាន់តែថោក តែគ្មានគុណភាព និងឆាប់ប្រើការលែងកើត។ អង្គការបរិស្ថាន ក៏ដូចជាអ្នកប្រើប្រាស់មួយចំនួន ភាគច្រើននៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប បានចាប់ផ្តើមទាញសញ្ញាអាសន្ន រំលឹកអំពីផលអវិជ្ជមានដ៏គ្រោះថ្នាក់ បណ្តាលមកពីផលិតសំលៀកបំពាក់ លើសពីតម្រូវការ ដើម្បីប្រមូលប្រាក់ចំណេញ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះបរិស្ថាន ធនធានធម្មជាតិ និងសុខមាលភាពរបស់មនុស្ស។
ភាពហ៊ឺហារទាន់សម័យ តាមរយៈសម្លៀកបំពាក់ បានរីកសាយភាពជាខ្លាំង ជាមួយនឹងសេដ្ឋកិច្ចសកលភាវូបនីយកម្ម។ អ្វីៗកាន់តែលឿនរហ័ស ដើរបត់បែន វិវឌ្ឍន៍គ្រប់វិស័យ ដោយរាប់ទាំងវិស័យសម្លៀកបំពាក់។ ក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកបំពាក់ បានផលិតខោអាវ ស្បែកជើង កាន់តែសំបូរបែប ដូរម៉ូដកាន់តែញឹកញាប់ និងដែលមានតម្លៃថោក ដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទិញ។ ជាមួយនឹងការបញ្ចុះតម្លៃពិសេសថែមទៀតនោះ អ្នកទិញ ក៏ទិញមិនបង្អង់ដៃ ដើម្បីដើរឲ្យទាន់សម័យនិយម។ ម៉ូដសម្លៀកបំពាក់ ថោក និងគុណភាពអន់បែបនេះ ត្រូវបានគេហៅថា « Fast Fashion »។
ក្រុមហ៊ុន H&M និង Zara ជាដើម ត្រូវបានគេស្គាល់ថា សុទ្ធតែជាមហាក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់ ដែលបានបង្កើតសាខា និងម៉ាករាប់រយផ្សេងទៀត នៅពាលពេញពិភពលោក។ គឺអាណាចក្រក្រុមហ៊ុនទាំងនេះហើយ ដែលបានកើបប្រាក់ចំណេញ តាមរយៈការផលិតសម្លៀកបំពាក់តម្លៃថោកៗ គុណភាពអន់ៗ បោកបញ្ឆោតឲ្យមនុស្ស វក់វីទិញមិនស្វាង ដើម្បីដើរឲ្យទាន់តាមទំនោរពេញនិយម។
បំផ្លាញបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
អ្នកប្រើប្រាស់ខ្លះ ប្រហែលជាមិនបានដឹងទេ ថាការផលិតអាវយឺតមួយ តម្លៃ៥ដុល្លារ ដែលខ្លួនទើបតែទិញនេះ តើវាបានជះផលអវិជ្ជមានអ្វីខ្លះ។ តម្លៃសម្លៀកបំពាក់កាន់តែថោក គឺវាមានន័យថា ក្រុមហ៊ុនដែលផលិតវានោះ គឺបានបំពុលបរិស្ថាន បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងជិះជាន់កម្លាំងពលកម្មបុគ្គលិកកម្មករ កាន់តែខ្លាំងដែរ។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ ទីភ្នាក់ងារបរិស្ថាននិងគ្រប់គ្រងថាមពល (ADEME) ក្នុងមួយឆ្នាំមានសម្លៀកបំពាក់ថ្មីៗ ចំនួន១០ម៉ឺនលានសម្រាប់ ត្រូវបានគេលក់នៅក្នុងពិភពលោក ពោលគឺវាបានកើនឡើងដល់ទៅ៦០% បើប្រៀបធៀបទៅកាលពី១៥ឆ្នាំមុន។ ឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកបំពាក់ គឺជាវិស័យដែលប្រើប្រាស់ទឹកច្រើនបំផុត លំដាប់ទី៣ បន្ទាប់ពីវិស័យកសិកម្មដាំស្រូវសាលី និងដាំស្រូវអង្ករ។ ទឹកស្អាតចំនួន៤%នៃភពដែនដី ត្រូវបានគេយកទៅប្រើក្នុងការផលិតសម្លៀកបំពាក់។ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ វិស័យនេះបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិក ចំនួន១២០០លានតោន ពោលគឺស្មើនឹង២% នៃទំហំបញ្ចេញចោលឧស្ម័នកាបូនិក នៅទូទាំងពិភពលោក។
គ្រប់ជំហាននៃការផលិត រាប់ចាប់តាំងពីការដាំកប្បាស ការប្រមូលផល ការផលិតជាសសៃអំបោះ ការផលិតសាច់ក្រណាត់ ការជ្រលក់ពណ៌ ព្រមទាំងការផលិតវត្ថុធាតុដើមកែឆ្នៃ (Synthétiques) ផ្សេងទៀត ទាំងអស់នេះគឺសុទ្ធតែត្រូវការចំណាយថាមពល បញ្ចេញឧស្ម័នពុល ប្រើប្រាស់ទឹក និង បញ្ចេញចោលនូវសារធាតុគីមី ទៅក្នុងប្រភពទឹក។ នេះនៅមិនរាប់អំពីការដឹកជញ្ជូន រាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រផងទេ។
សម្លៀកបំពាក់កាន់តែថោក មនុស្សទិញថ្មីកាន់តែញឹក បើទោះបីជាមិនចាំបាច់ត្រូវទិញ។ ៧០% នៃសម្លៀកបំពាក់ នៅក្នុងទូរ គឺមិនត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់ទេ។ នៅអឺរ៉ុប ក្នុងមួយឆ្នាំ សំរាមជាសម្លៀកបំពាក់ ដែលគេបោះចោល មានចំនួនប្រមាណ៤លានតោន។ ភាពខ្ជះខ្ជាយនេះ មិនមែនជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ អ្នកទិញតែម្នាក់ទេ តែវាជាការចូលរួមចំណែក របស់ក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់ ដែលផលិតក្នុងទំហំធំ ហើយបោះចោលនៅពេលលក់មិនអស់។
ចិញ្ចឹមទាសភាពសម័យទំនើប
ផ្អែកតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ Oxfam ឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកបំពាក់ តម្លៃថោក គឺជាវិស័យ ដែលបានចិញ្ចឹមទាសភាពសម័យទំនើប។ កុមារ និងស្ត្រីនៅតាមប្រទេសក្រីក្រ ត្រូវបង្ខំចិត្តធ្វើជាកម្មករ ជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌការងារដ៏លំបាក បានទទួលប្រាក់កំរៃតិច និងជាពិសេសនេះ ត្រូវប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ ផ្នែកសុខភាព និងសុវត្ថិភាព។ មុននឹងសម្រេចទៅបង្កើតរោងចក្រ នៅក្នុងប្រទេសមួយ ជាទូទៅក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់ តែងតែបានគិតពីកត្តាយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួន ដែលផ្តល់ផលចំណេញខ្ពស់ឲ្យខ្លួន តួយ៉ាងដូចជា តម្លៃពលកម្មថោក គ្មានច្បាប់ការងារតឹងរឹង និងគ្មានវិធានច្បាប់ការពារបរិស្ថាន-ធនធានធម្មជាតិ ជាដើម។
អង្គការ Greenpeace ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ឧស្សាហកម្មផលិតសម្លៀកពាក់ថោកៗ ប្រើម្តង២ដងបោះចោល គឺវាជាកញ្ចក់ ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញ នូវដំណើរមកដល់ទីទ័លច្រក នៃប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន។ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច ដែលគិតតែពីផលិតលក់ ផលិតលក់ លើសពីទំហំតម្រូវការ គិតតែពីកើបប្រាក់ចំណេញ ដោយមិនគិតពីការខ្ជះខ្ជាយ និងភាពហិនហោច នៃធនធានធម្មជាតិ។
ត្រូវតែផ្លាល់ប្តូរផ្នត់គំនិត និងទំលាប់ ដោយការទទួលខុសត្រូវ
ដោយសង្កេតឃើញនូវកត្តាអវិជ្ជមាន ទាំងអម្បាលម៉ាននេះ នៅតាមបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបខ្លះ អ្នកប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើន បានចាប់ផ្តើមងាកទៅ កាត់បន្ថយការទិញសម្លៀកបំពាក់ថ្មីៗ។ ការកែឆ្នៃ យកសម្លៀកបំពាស់ចាស់ៗ មកច្នៃប្រើប្រាស់ម្តងទៀត ក៏កាន់តែទទួលការពេញនិយមផងដែរ។
ទន្ទឹមគ្នានេះ មានទំនោរថ្មីមួយ បង្កើតឡើងក្រុមម៉ាកសម្លៀកបំពាក់តូចៗ ថ្មីៗ ដែលទើបតែបង្កើតឡើង ហើយដែលពួកគេបានប្តេជ្ញា ថានឹងផលិតសម្លៀកបំពាក់ ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ។ ក្រៅពីការតាមដានយ៉ាងល្អិតល្អន់លើគុណភាព ក្រុមម៉ាកដែលមានការទទួលខុសត្រូវទាំងនេះ បានព្យាយាមផលិតនៅក្នុងស្រុក លក់នៅក្នុងស្រុក ដោយគោរពច្បាប់ការងារ និងបទវិធានបរិស្ថានជាធរមាន។ ម៉ាកខ្លះ បានផលិតក្នុងចំនួនតិចបំផុត ដោយអាស្រ័យទៅតាមការបញ្ជាទិញ របស់អតិថិជនជាមុនសិន។ ក្រុមម៉ាកខ្លះ បានចូលរួមប្រើប្រាស់ ឡាប៊ែលពិសេស Fairly Made ដើម្បីបញ្ជាក់ ពីការទទួលខុសត្រូវ ទាក់ទិននឹងផលប៉ះពាល់ទៅលើបរិស្ថាន។
តែយ៉ាងណា ការផលិតដែលមានការទទួលខុសត្រូវ គោរពក្រិត្យក្រមបរិស្ថាន នៅតាមប្រទេសអ្នកមាន គឺត្រូវចំណាយថ្លៃដើមខ្ពស់ណាស់ មិនដូចការផលិតនៅតាមរោងចក្រ ក្នុងប្រទេសក្រីក្រទេ។ ប្រការនេះ បានធ្វើឲ្យតម្លៃចុងក្រោយ មានកម្រិតខ្ពស់ ហើយអាចធ្វើឲ្យអ្នកទិញរារែក។
នៅបារាំង ក្រុមម៉ាកដែលមានការទទួលខុសត្រូវជាង១០ ដូចជា 1083 , Jules & Jenn , Balzac Paris , Asphalte និង LOOM ជាដើម បានរួមគ្នា ធ្វើញត្តិមួយ ផ្ញើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលបារាំង សុំឲ្យធ្វើច្បាប់ ដើម្បីកំណត់តម្លៃ នៃការប៉ះពាល់លើបរិស្ថាន ដាក់បន្ថែមពីលើតម្លៃសម្លៀកបំពាក់។ ធ្វើដូចនេះ ទើបអាចប្រយុទ្ធជាមួយ ក្រុមហ៊ុនផលិតសម្លៀកបំពាក់ធំៗបាន។ រដ្ឋមិនអាចបន្តបើកផ្លូវ ទុកឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះកើបប្រាក់ចំណេញ ដោយមិនខ្វល់ពីផលអវិជ្ជមានបានទៀតទេ។
ត្រូវតែមានការផ្លាស់ប្តូរ គម្រូសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងវិស័យផលិតសម្លៀកបំពាក់ ដោយរដ្ឋជាអ្នកជ្រោមជ្រែងការពារ ក្រុមហ៊ុនណា ដែលមានការទទួលខុសត្រូវ ហើយដាក់កំហិត ពិន័យលើក្រុមហ៊ុនណា ដែលបំពាន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក្នុងនាមជាអ្នកប្រើប្រាស់ អ្នកទិញម្នាក់ៗ ក៏ត្រូវតែមានការទទួលខុសត្រូវដែរ។ មុននឹងបោះចោលសម្លៀកបំពាក់ចាស់ៗ ដែលនៅអាចប្រើប្រាស់បាន ទៅស្រវ៉ាទិញថ្មីនោះ គួរណាតែពិចារណាឲ្យបានវែងឆ្ងាយជាមុនសិន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ